Nog één messias  is een filosofisch en aandoenlijk verhaal dat zich afspeelt in het postcommunistische Rusland , waar te midden van de algehele verwarring de mensen hun zekerheden en hun dromen zijn kwijtgeraakt en waar religieuze tradities geen antwoorden meer kunnen geven.

Een land waar zomaar een messias kan verschijnen. Een messias die ook niet álle antwoorden paraat heeft. Een messias met kleine ‘m ‘.

Recensies   Interview

Op een nacht wordt Wladimir Ivansjin in zijn Moskouse flatje wakker door het geluid van een stem die hem zegt: “Jij bent een messias.” Hij wilde het geloven. Maar in Moskou, waar iedereen na de roemloze ondergang van de communistische heilstaat niets anders wilt dan zo snel mogelijk rijk worden, zit er niemand op een nieuwe messias te wachten. Dan besluit Wladimir, samen met zijn zoon Svjat, Moskou te verlaten.

Na een zwerftocht over het immense Russische platteland komen ze terecht op een landtong bij een rivier waar ze al gauw de aandacht van de plaatselijke bevolking trekken. Het strand wordt een ontmoetingsplek waar vissers en allerlei dagjesmensen hun verlangens, pijn, dromen en gedachten met elkaar rond het kampvuur delen en luisteren naar de Stem, die zich via Wladimir openbaart. Er ontstaat spontaan een leefgemeenschap en “straatarme religie zonder voorschriften, regels en rituelen”. Maar naarmate de roem van Wladimir en de Stem toeneemt, groeit ook de tegenstand. De gebeurtenissen en personen laten denken over de evangelische overlevering die zich in Rusland aan het eind van het tweede millennium enigszins herhaalt.

Wladimir wordt in feite een spiritueel leraar. Mensen komen naar spirituele leraars voor nieuwe levensinzichten en die zijn nooit eenduidig: de eyeopeners voelen wijs en raar tegelijkertijd, vandaag vind je dat je iets erg moois hebt gehoord, maar morgen voelt dat als een lulkoek, of andersom.  Hoe moet je met spirituele inzichten omgaan? Zijn er criteria om zin van onzin te onderscheiden? In dit verhaal komen er veel gesprekken over ‘geestelijke semantiek’ en eigentijdse taalgebruik in spiritualiteit. Wladimir en zijn vrienden hebben geen behoefte in kant en klare antwoorden op zinvragen. Het is typisch voor hedendaagse zinzoekers en ik wilde in deze novelle dat laten zien.

Ik heb Nog één messias in 2003 geschreven en in 2005 werd het door de uitgeverij Samsara in de Nederlandse vertaling uitgebracht.  Maar in  Rusland kon ik geen uitgever voor deze novelle vinden. Het werd me steeds gezegd dat Russische zinzoekers geen interesse hebben in niet-traditionele benaderingen van christelijke bronteksten.  Maar tien jaar later werd  Nog één messias in Rusland toch gepubliceerd. Ik kreeg van het Centrum voor Religiewetenschappen ReligioPolis, dat gespecialiseerd was in nieuwe religieuze bewegingen, het voorstel mijn novelle in fragmenten als blog te publiceren. Het leek me een goed idee. De tekst verscheen bijna volledig in blogvorm op de website van ReligioPolis en trok de belangstelling van duizenden lezers.

Voor deze publicatie heb ik opnieuw aan de Russische tekst uit 2003 gewerkt en op een aantal plaatsen inhoudelijke en stilistische veranderingen aangebracht.  Ook de titel werd gewijzigd in Nog één messias en zijn zoon. Ik heb vervolgens alle veranderingen naar de Nederlandse vertaling overgebracht en ben van plan deze nieuwe versie te publiceren.